Peşin ödenen emekli aylığı geri alınabilir mi?

Ülkemizde emekli olan milyonlarca vatandaşa her ay düzenli olarak maaşları ödeniyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), emekli aylıklarını belirlenen tarihlerde hak sahiplerine her ay peşin olarak ödüyor.

Emekli aylığını aldıktan sonra ölen kişinin varisleri veya hak sahipleri, peşin olarak alınan aylığı iade edip etmeyeceklerini merak ediyor.

Emekli aylıkları, emekli sandığında üçer aylık periyotlar halinde peşin olarak ödenmektedir. Maaşı peşin olarak ödenen emeklinin vefat etmesi durumunda, geride kalan hak sahipleri alınan aylığın iade edilip edilemeyeceği konusunda tereddütler yaşıyor. Peki, peşin alınan emekli aylıkları, emeklinin vefat etmesi durumunda geri alınabilir mi? Hak sahipleri aylığı geri mi iade etmeli? Yasalar bu konuda ne diyor? Konuya dair detaylar haberimizin içeriğinde…

PEŞİN ÖDENEN EMEKLİ AYLIĞI İADE EDİLİR Mİ?

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), bankalar üzerinden ödenen emekli aylıklarını, bankalarda yığılmaların önüne geçmek amacıyla belli aralıklar halinde ödüyor.
Buna göre;
• Emekli Sandığı’ndan emekli olan vatandaşların aylığı her ayın 1’i ile 5’i arasında, (4/1-A)
• SSK’lı olarak emekli olanların aylığı her ayın 17 ile 26’sı arasında, (4/1-B)
• BAĞ-KUR emeklisi olanların aylığı da her ayın 25’i ile 28’i arasında ödenmektedir. (4/1-C)
• SSK ve BAĞ-KUR emeklilerinin ödeme günleri ise emeklilik tahsis numarasının son rakamlarına göre ödenmektedir.

Emekli aylıkları bankalara her ay peşin olarak SGK tarafından ödenmektedir. SSK ve BAĞ-KUR emeklilerinin ödeme günleri Cumartesi gününe denk gelirse Cuma günü; Pazar gününe denk gelirse Pazartesi günü ödenmektedir.
24 Mart 2021 tarihinde ödenen emekli aylığı, 24 Mart ile 23 Nisan 2021 tarihleri arasındaki döneme ilişkin peşin ödemeyi kapsamaktadır. SSK ve BAĞ-KUR’lu emeklilerin maaşları bu tarihlerde peşin olarak hesaplara yatar. 24 Mart 2021 tarihinde aylığını alan emekli, 25 Mart 2021 tarihinde yani bir gün sonra bile hayatını kaybetse bu kişiye ödenen emekli aylığı geri alınamaz. Bu parayı yasal varisleri kullanabilir.
Emekli Sandığı kapsamında emekli olanlar için durum eskiden daha farklıydı. Emekli Sandığı Kanunu’nda peşin veya avans olarak verilen aylıkların, kişinin ölümü halinde geri istenemeyeceğine dair bir madde bulunmaktaydı. Ancak Emekli Sandığı Yönetim Kurulu, 2001 yılında aldığı bir kararla üçer aylık dönemler halinde emekli aylığı alan kişinin hayatını kaybetmesi durumunda, ölümüm meydana geldiği ayın maaşı alınmaz ancak kalan diğer iki ayın maaşı geri alınır diye bir karar aldı. Örneğin, Nisan-Mayıs-Haziran aylarının maaşını 1 Nisan’da peşin olarak alan kişi, 20 Nisan’da hayatını kaybetmiş ise Nisan ayının maaşı geri alınmaz ancak Mayıs ve Haziran ayının maaşları geri alınırdı.

YÜKSEK MAHKEME KARARINI VERDİ

Emekli Sandığı’nın aldığı bu karar daha sonra dava konusu oldu ve Danıştay 11. Dairesine geldi. Daire, 2014 yılında Emekli Sandığı Yönetim Kurulu’nun aldığı bu kararı iptal etti. Danıştay’ın bu kararına göre, emekli aylığını üçer aylık dönemler halinde alan Emekli Sandığı emeklisi, ister maaşı aldıktan sonra üç gün için de isterse bir ay sonra hayatını kaybetsin peşin ödenen aylıkların geri ödenmesi mümkün değildir. peşin ödenen aylıkların geri alınmasına dair durumlarla karşılaşması durumunda yüksek mahkemenin verdiği emsal karar doğrultusunda ilgili mahkemelere dava açılabilir.

ÖLEN KİŞİNİN EMEKLİ AYLIĞI HANGİ DURUMDA İADE EDİLİR?

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), emekli aylıklarını ödeme zamanı gelmeden ilgili bankalara gönderiyor ve para ödeme günü gelene kadar bankalarda serbest olarak kalıyor. Emekli vatandaşın ölmesi durumunda ölüm bilgileri SGK ile paylaşılmaktadır. Olası bir ölüm halinde banka paraya bloke koyar ve SGK’ya iade eder. Ancak emekli kişinin ölüm bilgisinin geç bildirilmesi veya ölümün hafta sonuna denk gelmesi gibi durumlarda emekli aylıkları bloke edilmemiş ve varisler tarafından çekilmiş olabiliyor. Yani ödeme günü gelmeden ölen kişinin aylığı, ölümün bildirilmemesi dolayısıyla alınırsa bu aylık faiziyle birlikte geri alınır.

DUL VE YETİM AYLIĞI NE ZAMAN BAĞLANIR?

Ölen kişinin eşi veya çocuklarının ölüm aylığı, kişinin ölüm tarihini izleyen ayın birinci gününden itibaren başlatılır. Örneğin, emekli aylığını 24 Mart’ta alan bir kişi, 25 Mart’ta vefat ederse ödenen maaşı geri alınmadığı gibi kişinin eşi veya çocukları 1 Nisan itibarıyla emekli aylığı almaya başlar. Aylıkların iade edilmemesinden dolayı Dul ve Yetim aylıklarında herhangi bir kesinti yapılmaz.